Cho mượn xe gây tai nạn có phải bồi thường hay đi tù không?

Trách nhiệm bồi thường khi cho mượn xe gây tai nạn là vấn đề quan trọng và được nhiều người quan tâm. Vậy người mượn xe gây tai nạn sẽ chịu trách nhiệm bồi thường hay chủ xe sẽ chịu trách nhiệm bồi thường? Bài viết dưới đây của VIETMAP sẽ giải đáp các thắc mắc liên quan đến trách nhiệm và các mức phạt khi cho người khác mượn xe và gây tai nạn.

I. Pháp luật quy định như thế nào về lỗi xe không chính chủ?

Theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt, pháp luật không có quy định nào về lỗi “đi xe không chính chủ” như nhiều người đề cập đến. Pháp luật chỉ có quy định về trường hợp trốn tránh trách nhiệm làm thủ tục đăng ký sang nhượng tên chủ sở hữu phương tiện từ người khác sang tên của mình.   

Cụ thể như sau: người dân di chuyển trên đường bằng xe mượn từ người khác, xe không thuộc sở hữu của mình sẽ không bị phạt về lỗi không sang nhượng tên. Ngoại trừ trường hợp xe này được cho, được tặng, được thừa kế nhưng không làm thủ tục sang nhượng quyền sở hữu theo quy định mới bị xử phạt.

Vì vậy, nếu người dân lưu thông trên đường bằng xe mượn mà xuất trình đầy đủ các giấy tờ như CMND/CCCD, giấy đăng ký xe, bằng lái xe, bảo hiểm bắt buộc cho xe máy hoặc ô tô, giấy đăng ký kiểm (đối với ô tô) sẽ không bị xử phạt về lỗi không sang tên xe dù tên chủ sở hữu trên cà vẹt khác với tên trên CMND/CCCD.

II. Trách nhiệm của chủ xe khi cho người khác mượn xe và gây tai nạn giao thông

Căn cứ theo Điều 264 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi và bổ sung 2017) và Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015, trường hợp chủ sở hữu biết người mượn xe không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông nhưng vẫn cho mượn xe thì chủ xe phải chịu trách nhiệm bồi thường khi có tai nạn xảy ra. Theo đó, chủ sở hữu xe có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tiền từ 10.000.000 - 50.000.000 đồng.

III. Các trường hợp phương tiện giao thông gây tai nạn và chủ xe phải bồi thường

1. Trường hợp xảy ra tai nạn do lỗi của phương tiện

Nếu phương tiện đang di chuyển trên đường mà xảy ra các sự cố như: mất phanh, nổ lốp,… mà gây tai nạn thì nguyên nhân sẽ được xác định là do nguồn nguy hiểm cao độ.

Theo khoản 2 Điều 601 Bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2015 có quy định như sau: chủ xe phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ xe đã giao xe cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì người này phải bồi thường cho người bị thiệt hại do tai nạn.

2. Trường hợp gây tai nạn do lỗi của người điều khiển

Điều 584 BLDS 2015 có quy định rằng, người có hành vi xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền hay lợi ích hợp pháp của người khác mà gây thiệt hại thì phải có trách nhiệm bồi thường (trừ trường hợp Bộ luật này hay luật khác có liên quan ban hành quy định khác). 

Như vậy, người điều khiển phương tiện lưu thông trên đường mà gây tai nạn sẽ phải bồi thường cho người bị thiệt hại. Trường hợp chủ xe cho người khác mượn xe gây tai nạn thì người mượn xe sẽ chịu trách nhiệm bồi thường, chủ xe không bị truy cứu trách nhiệm bồi thường hay trách nhiệm hình sự (trừ trường hợp giữa chủ xe và người mượn có các thỏa thuận về việc chủ xe sẽ chịu trách nhiệm ngay cả khi giao xe cho người khác sử dụng mà gây tai nạn).

IV. Chủ xe cho mượn xe gây tai nạn có đi tù hay không?

Người điều khiển xe gây tai nạn sẽ là người chịu trách nhiệm bồi thường và trách nhiệm hình sự (nếu có) theo quy định của pháp luật. Căn cứ theo Điều 264, Điều 260 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), trường hợp người mượn xe gây tai nạn, chủ xe sẽ bị truy cứu trách nhiệm khi biết rõ người đó không đủ điều kiện điều khiển xe lưu thông trên đường nhưng vẫn cho mượn. Các mức phạt đối với vi phạm này được pháp luật quy định như sau:

- Chủ xe phải nộp phạt từ 10 - 50 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến 03 năm nếu cho người khác mượn xe gây tai nạn làm chết người, gây thương tích và tổn hại đến sức khỏe của 01 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% - 121% hoặc gây thiệt hại về tài sản có giá trị từ 100 - dưới 500 triệu đồng.

- Nộp phạt từ 50 - 200 triệu đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng - 03 năm nếu cho người khác mượn xe gây tai nạn làm chết 02 người, gây thương tích và tổn hại đến sức khỏe của 02 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 122% - 200% hoặc gây thiệt hại về tài sản có giá trị từ 500 triệu - dưới 1.5 tỷ đồng.

- Chủ xe bị phạt tù từ 02 - 07 năm nếu cho người khác mượn xe gây tai nạn làm chết 03 người, gây thương tích và tổn hại đến sức khỏe của 03 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 201% trở lên hoặc gây thiệt hại về tài sản có giá trị từ 1.5 tỷ đồng trở lên. Như vậy, trước khi cho người khác mượn xe, chủ xe phải xem xét kỹ lưỡng về điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông của người mượn xe nhằm tránh những tình huống xấu xảy ra.

Hy vọng với những thông tin mà VIETMAP cung cấp sẽ giúp bạn giải đáp được thắc mắc liên quan đến việc cho mượn xe gây tai nạn.